ជំងឺខាន់លឿង ជាជំងឺអ្វី ហើយបណ្ដាលមកពីអ្វី?
ជំងឺខាន់លឿង (Jaundice) គឺជាអាការៈមួយ ដែលស្បែក ផ្នែកពណ៌សនៃភ្នែក និងភ្នាសស្លេស្ម ប្រែក្លាយជាពណ៌លឿង។ ពណ៌លឿងនេះ កើតឡើង ដោយសារកម្រិតប៊ីលីរុយប៊ីនខ្ពស់។ ជំងឺនេះ អាចបង្កដោយដំណាក់កាលបីយ៉ាងនៃផលិតកម្មប៊ីលីរុយប៊ីន។ សូមស្វែងយល់បន្ថែម ក្នុងលីងខាងក្រោម៖
មូលហេតុបង្ក៖
១. មុនការផលិតប៊ីលីរុយប៊ីន៖
ក្នុងដំណាក់កាលនេះ អ្នកប្រឈមនឹងការឈានចូលនៃការកើតមានជំងឺខាន់លឿង ដោយសារតែកំណើនកម្រិតប៊ីលីរុយប៊ីន។ ការកើនឡើងនេះ បណ្ដាលមកពី៖
- ការស្រូបយកឡើងវិញនូវ Hematoma (វាជាបណ្ដុំនៃឈាមកក នៅក្រោមស្បែក)
- ការស្លេកស្លាំង Hemolytic anemias (កោសិកាឈាម ត្រូវបានបំផ្លាញ និងបញ្ចេញទៅក្រៅលំហូរឈាម មុនពេលវាអស់ជីវិត)
២. អំឡុងពេលផលិតប៊ីលីរុយប៊ីន៖
- វីរុស៖ (១) វីរុសរលាកថ្លើមប្រភេទ A (២) វីរុសរលាកថ្លើមប្រភេទ B និង C រ៉ាំរ៉ៃ និង (៣) វីរុស Epstein-Barr
- ជាតិអាល់កុល
- ជំងឺអូតូអ៊ីម្ញូន
- ពិការភាពមេតាប៉ូលីសហ្សែនកម្រ
- ថ្នាំវេជ្ជសាស្ត្រ៖ (១) អាសេតាមីណូហ្វេនពុល (២) ប៉េនីសេលីន (៣) ថ្នាំពន្យារកំណើតតាមមាត់ (៤) Thorazine និង (៥) Estrogenic
៣. ក្រោយពេលផលិតប៊ីលីរុយប៊ីន៖
ក្នុងដំណក់កាលនេះ ជំងឺខាន់លឿង អាចបង្កដោយ ការស្ទះបំពង់ទឹកប្រមាត់។ ការស្ទះ មានមូលហេតុ ដូចជា៖
- ក្រួសក្នុងថង់ទឹកប្រមាត់
- រលាក ឬហើមថង់ទឹកប្រមាត់
- មហារីកថង់ទឹកប្រមាត់
- ដុំសាច់លំពែង
រោគសញ្ញានៃជំងឺខាន់លឿង៖
១. អាចគ្មានរោគសញ្ញា
២. ក្ដៅខ្លួន
៣. រលាកញាក់
៤. ឈឺពោះ
៥. មានរោគសញ្ញា ដូចជំងឺគ្រុនផ្ដាសាយ
៦. ស្បែកប្រែពណ៌
៧. ទឹកនោមឡើងក្រម៉ៅ
ជំងឺ ដែលអាចកើតមាន ស្របពេលជាមួយនឹងជំងឺខាន់លឿង៖
១. ជំងឺរលាកថ្លើមរ៉ាំរ៉ៃ
២. ជំងឺស្បែក Pyoderma gangrenosum
៣. ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ A B ឬ C ស្រួចស្រាវ
៤. ការរលាកសន្លាក់
វិធីព្យាបាល៖
ជាធម្មតា មនុស្សធំ មិនត្រូវការការព្យាបាលនោះទេ ប៉ុន្តែអាការៈអាចធ្ងន់ធ្ងរទៅលើកុមារ ឬទារក។ ការព្យាបាល រួមមាន ការទទួលទានថ្នាំ cholestyramine។
វិធីបង្ការ៖
១ ជៀសវាងការឆ្លងមេរោគរលាកថ្លើម
២ ទទួលទានជាតិអាល់កុល ទៅតាមបរិមាណ ដែលគេណែនាំ
៣ រក្សាទម្ងន់ ក្នុងរង្វង់សុខភាព
៤ គ្រប់គ្រងកូឡេស្តេរ៉ូល
ប្រភព៖ Cleveland Clinic II https://my.clevelandclinic.org/
រក្សាសិទ្ធិ©ដោយ៖ ពេទ្យយើង